KAVRAM TÜRLERİ

Kavram, bir nesnenin zihindeki tasarımıdır. Bu bir yönüyle nesneye, diğer yönüyle anlama ifade eder. Kavramın dildeki karşılığına terim denir. Kavramlar yoluyla düşünür, düşündüğümüzü dil yoluyla aktarırız.(1)

Kavram türleri alınan referans noktasına göre çok çeşitlilik göstermektedir.

·         Soyut ve Somut kavramlar

·         Nesnel ve İlişkisel kavramlar

·         Üst, Alt ve Bağlantılı kavramlar

·         Kendiliğinden ve Kendiliğinden Olmayan kavramlar

·         Günlük ve Bilimsel kavramlar(2)

1.      Soyut ve somut kavramlar: Kavram bir cisme veya varlığa işaret ediyorsa somuttur. Örneğin taş, insan, beyaz gibi kavramlar somut kavramlardır. Ancak kavram bir oluş tarzını ifade ediyorsa soyuttur. Örneğin insanlık, beyazlık gibi kavramlar soyuttur. Şu şekilde de ifade edilebilir. Somut kavramlar insan zihninde bir konu içinde oluşurlar, soyut kavramlar ise konudan soyutlanmıştır.(3)

   2.     Nesnel ve İlişkisel Kavramlar:

 Nesnel Kavramlar: İnsanların kendi etraflarında gördükleri fiziksel niteliklere sahip varlık ya da nesneleri sınıflamada kullandıkları kavramlardır. Örn. Araba, Karnıyarık vb.

İlişkisel Kavramlar: Yukarıda belirttiğimiz nesnelerin arasındaki ilişkiyi belirtmek için kullanılan sözel önermelerdir.

    3.  Üst ve Alt Bağlantılı Kavramlar: Kavramlar kendi içlerinde aşamalı bir yapıya sahiptir. Kendi başına bir şeyler ifade eden bir kavram başka bir kavramın parçası olabilir. Örneğin bitkiler bir kavram ifade etmekte ve kavram yapılanması içinde en tepede ve en geniş kapsamlılığı gösterir. Buna üst kavram denilmektedir.

Ağaçlarda bir kavram ifade etmekte fakat bitkilerin bir alt başlığı gibi kabul ederiz. Bu tür kavramlarda alt kavram olarak kabul edilmektedir

4.    Kendiliğinden ve Kendiliğinden Olmayan Kavramlar: Piagete göre kavram oluşumu iki şekildedir. Birincisi çocukların düşünme özelliklerini doğrudan yansıtan kavramlara kendiliğinden oluşan kavramlar denir.

 Çocukların, ebeveynlerin istekleri doğrultusunda gösterdiği düşünce biçimi de kendiliğinden olmayan kavramlar olarak kabul edilir.

5.    Günlük ve Bilimsel Kavramlar: 

Günlük kavramlar kişilerin günlük yaşantılarında bulundukları ortamda  gelişen kişilerin birbirleriyle etkileşimi sonucu oluşan kavramlardır. Bu kavramlar kafada kendiliğinden şekillenir.

Bilimsel kavramlar ise belirli bir bilim dalıyla ilişkili olarak okulda öğretilir. Bu kavramlar sistematik olarak aşamalı bir yapı içerisindedir mantıksal düzenleme içinde sunulur ve kapsamlı bir biçimde tanımlanır.(4) 

 Kaynakça:http://www.felsefe.gen.tr/kavram_nedir_kavram_turleri_nelerdir.asp(1)

http://acikders.hacettepe.edu.tr/dersler/ders_belge/BTO307-212/ogretim_stratejileri_kavram_ogretimi.ppt(2)

https://tr.wikipedia.org/wiki/Kavram(3)

http://siyabendanus.blogspot.com.tr/2016/04/kavram-turleri_59.html(4)