BÖTE NEDİR?

BÖTE NEDİR?

Bir böte öğrencisi olarak böte nedir konusunu yazmak istedim. Size böte bölümü konusunda bilgi vereceğim.

 BÖTE nedir?

"Bilgisayar ve öğretim Teknolojileri Eğitimi" bölümü'nün kısaltılmış halidir. Dünyada hızla artan teknolojinin öğretmenleri bu bölümde yetişmektedirler. Şuanda Türkiye’de 38 ayrı üniversitede BÖTE bölümü bulunmakta. Bu bölümden mezun olan öğrenciler “Bilgisayar Öğretmeni” ve “Eğitim Teknoloğu” unvanına sahip olurlar.(1)

Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği, Eğitim fakültelerinin 1998 yılında yeniden yapılanması sonucunda birçok eğitim fakültesinde oluşturulmuştur bir bölümdür. Lisans mezunları meslek liseleri ve teknik liseler dışındaki ilköğretim ve ortaöğretim okullarında Bilgisayar Öğretmeni olmaya ve Öğretim Teknoloğu ünvanını taşımaya hak kazanır. Tüm eğitim ve öğretim süreçlerinde materyal tasarlayacak ve geliştirecek beceri ve birikime sahip olurlar. Ders programı hem bilgisayar hem de eğitim alanından dersleri kapsamaktadır. Bazı Üniversiteler’deki BÖTE bölümleri çok daha özel alan dersleri barındırabilmektedir. O nedenle çok net ve açık bir biçimde disiplinler arası bir eğitim ve öğretim içeriğine sahiptir diyebiliriz. BÖTE bölümü, farklı disiplinlerde proje geliştirmiş, çalışmalar yapmış öğrenciler mezun eder. O nedenle zengin bir iş imkânına sahiptir. Tabii bu zengin alternatif seçenekleri yeni mezunların karar verme sürecini geciktirmektedir. Birçok mezun ’da da kimlik bunalımı yaratmakta kimi zamanda geç kariyer planları hazırlanmasına sebep olmaktadır.

Bir BÖTE mezununu bekleyen en büyük sıkıntı yukarıda bahsettiğim “kimlik bunalımı” yani kariyer planı hazırlamaktır. Çünkü normal şartlarda BÖTE öğretmen yetiştirmek amacıyla kurulmuş bir bölümdür. Ama barındırdığı dersler ve eğitim hayatınız boyunca edindiğiniz deneyimler sizi farklı çalışma alanlarında da rol sahibi edebilir. Bu nedenle bu bölümü okuyacak öğrencilerin mutlu olabilmesi için muhakkak eğitim yılları esnasında kendi arzuları ve istekleri doğrultusunda bir kariyer planı çıkarmaları gerekmektedir.

BÖTE okumaya karar veren bir öğrenci hangi üniversitede okuyacak sorusunun yanıtı ise çok daha çetrefilli ve karmaşık bir hal almaktadır. Aslında bakılacak olursa zorunlu derslerin tümü YÖK tarafından belirlenmiş ve üniversiteler tarafından da  uygulanmaktadır. Ama bazı üniversitelerin öğrencilerine sağladığı seçmeli dersler öğrencinin kariyer planında çok büyük değişiklikler yaratabilmektedir. Bazı üniversitelerde seçmeli dersler eğitim ağırlıklı olurken bazı üniversitelerde de yazılım ağırlıklı olabilmektedir. Bu nedenle aday BÖTE tercih edecekse muhakkak okumak istediği üniversitelerin ders programlarına bir göz atmalı ve seçmeli derslerini de incelemelidir.

Ayrıca, BÖTE öğrencileri yeni sağlanan denklik programlarıyla ERASMUS öğrenci değişim programlarından da faydalanabilmektedir. O nedenle okuyacağınız üniversitenin bu tip programlara sahip olması da kariyeriniz için önem taşımaktadır.

Bazı üniversitelerde BÖTE İngilizce olarak okutulmaktadır. Bu durum KPSS gibi yerel sınavlarda terim ve içerik açısından sorun çıkartsa da akademik kariyer yapmak isteyen adaylar için önemli bir avantaj yaratmaktadır.

Üniversiteler artık Bologna süreciyle beraber ders içerikleri ve planlarını da yayınlamaya başladılar. O nedenle okumaya karar verdiğiniz üniversitelerin sitelerini ziyaret ederek özellikle teknik ders içeriklerini inceleyiniz. Çünkü bazı bölümlerde verilen teknik ders içerikleri yetersiz ve kapsamı azdır. Bu noktada meslek lisesi okuyanlarının büyük bir avantajı olacak çünkü okurken gördükleri dersleri baz olarak üniversitede alacakları dersleri kıyaslayabilirler. Böylece daha iyi bir fayda-zarar analizi yapabilirler. Diğer liselerde okuyan BÖTE adaylarının ise muhakkak bir araştırma yapması hatta birilerine danışmaları faydalı olacaktır.

Son olarak BÖTE adaylarına önerim okumak istediğiniz üniversiteleri gidip ziyaret edin. Fakülteleri, dersliklerini görün. Akademik kadrolarını yerinde görüp tanışın. Araştırma görevlileriyle BÖTE üzerine sohbet edin. danışın.(2)

Peki, böte mezunları ne iş yapar?

Bilgisayar Öğretmeni

1. sınıfta iken aslında pek az kişinin hayalidir  bilgisayar yani bilişim teknolojileri dersi öğretmeni olmak. Ama son sınıfa gelince pek çok kişi fikrini değiştiriyor ve aslında biraz da mecburiyetten öğretmen oluyor. 

Öğretmen olabilmek için KPSS sınavına girmek gerekiyor. Sınav sonucunuza göre nokta tayini yani okul seçiyorsunuz.  Bu şekilde atanırsanız 1 senelik staj döneminden sonra kadrolu öğretmen oluyorsunuz.

Kadrolu pozisyonlardan başka ayrıca [b Sözleşmeli Öğretmen [/b] pozisyonları da mevcut.  Sözleşmeli öğretmen, kadrolu kadar maaş alıyor ama görevi bir ders dönemi süresince. Dönem sonunda okul yönetimi isterse görevini uzatabilir ya da sözleşmeyi fes edebilir. O yüzden biraz kritik.

İki şekilde de atanamadı iseniz, herhangi bir ilçe eğitim müdürlüğüne başvurup Ücretli Öğretmen olabilirsiniz. Müdürlük, sizi ilçedeki herhangi bir okula ya da birkaç okula atayabilir. Girdiğiniz ders kadar para alıyorsunuz. Yani 5 YTL küsür. Tüm hafta boyu derse giren bir öğretmen en fazla 650-700 civarı alabilir.


Özel okullarda/ dershanelerde öğretmenlik yapmak ise sanırım en zoru. Zira özel kuruluşların farklı istekleri olabiliyor. MEB okullarında kaytarabilirsiniz ama özel okullar için aynı şey söylenemez. Maaşı ise kuruluşa göre değişebilir.


Formatör öğretmen olmak istiyorsanız, büyük bir hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. Zira, pek çok okulda, daha siz gelmeden, formatörlük görevi başka branştan öğretmenlere verilmiş olabilir. Eğer şansınıza sizden daha önce başka birine formatörlük verilmemiş ise, yazıları ve ilanları takip ederek formatör olabilirsiniz. Formatörler full ek ders maaş alır ve haftada en az 4 en fazla 10 saat kadar derse girebilir. Formatörlük süresi 6 aydır (1 dönem). Bu süre sonunda göreviniz uzatılabilir ya da iptal edilebilir. İptal edilirse tekrar öğretmenliğe dönersiniz. Zararınız yok yani.

Öğretmenliğin getirisi, götürüsü, bu zamana kadar çokça tartışıldı. Bu konu, yazımın kapsamı dışında. Ama şunu belirtmek gerekir: Bazen elinizden öpen bir öğrenciniz siz dünyanın en mutlu insanı kılabilir. Bazen de odunlaşmış amirleriniz sizi çileden çıkarabilir. Bence öğretmenlik  deneyimini kesinlikle yaşamak gerekir. İnsana çok şey öğretiyor.


Akademik Hayat: 

Akademisyen / Araştırma Görevlisi olmak istiyorsanız, daha önce de belirttiğim gibi öncelikle kendi okulunuzdaki hocalarınız ile aranızı sıkı tutmalısınız. Pek çok üniversite önce kendi mezununu alma eğilimdedir. Akademisyen olmak için mutlaka bir Yüksek Lisans - Doktora bölümüne kayıtlı olmalısınız.  Akademisyen maaşı fazla değildir ve süresi en fazla 8 senedir (3 yıl yüksek lisans + 5 yıl doktora) . Doktora eğitiminiz bitince Yardımcı Doçent olabilme için bir takım şartlar var. İlgilenenler araştırabilir.

Uzman kadrosu en düşük derecedeki akademik kadrodur ve terfi (yükselme) olanağı yoktur. Maaşı ise akademisyen maaşına yakındır. 

Yüksek lisans - doktora yapmak, eğer gerçekten de akademik ortamları ve kuramsal çalışmayı seviyorsanız zevkli hale gelir. Ama akademisyenlik dışındaki mesleklere mensup iseniz, yüksek lisans - doktora yapmak size çok zor gelecektir.

Eğitim Teknoloğu / Öğretim Tasarımcısı ve Yazılımcı (Programcı)

4. sınıfa geldiğiniz zaman okulunuzun panosuna asılan "Eğitim Teknoloğu / Öğretim Tasarımcısı" ilanları fazlası ile ilginizi çekecektir. Bu meslekler öğretmenlikten daha cazip ve zevkli görülebilir. Aslında BÖTE bölümünün nihai hedefi de bilgisayar öğretmeni yetiştirmekten çok Eğitim Teknoloğu / Öğretim Tasarımcısı yetiştirmektir. Söz konusu firmalarda işe girebilmek için iyi bir referans hepsinden önemlisidir. Bölüm başkanının, söz konusu firmaya bir telefonu, işi almanızla sonuçlanacaktır. Bu yüzden gene hocalarla aranızı sıkı tutmak gerekebilir. Yok, ben hocalarla muhatap olamam diyorsanız, kendisine ekstradan özellikler katmanız gerek. Mesela çok iyi "Flash" biliyor olmak sizi pek çok kişinin önüne geçirir. Bazen tanıdık torpili de gerekebilir. Zira firmalar tanıdıkları kişileri işe almak isterler.

Yazılımcı olmak için yukardaki gibi bir torpil gerekmeyebilir. Ama daha fazla özellik ile donanmanız gerekecektir. Günümüzün popüler dillerinden  (C Sharp, Java, Visual Studio..) birini ya da birkaçını bilmeniz ve bu alanda bir kaç proje yapmış olmanız gerekir.

Şunu özellikle belirtmek gerekir: İster öğretim tasarımcısı olun ister yazılımcı, artısını eksisini iyice tartmak gerek. Eğer bilgisayar başında uzunca bir zaman durmaktan rahatsız değilseniz, bazen bir proje  için geceleyebilirim diyorsanız, sizden daha iş yapanların daha fazla maaş almasına gönlüm razı diyorsanız bu mesleği düşünebilirsiniz. Konu açılmışken işin parasal kısmına da değinelim. Maalesef bizim bölümün mezunlarına, bilgisayar mühendisleri kadar çokça para vermiyorlar. 750-800 YTL ile işe başlayabilirsiniz. Gelecekte ücretiniz artıp artmayacağı şirketin politikası ile ilgilidir.(3)

Kaynakça:

http://www.nedir.com/b%C3%B6te (1)

http://www.ogretimteknolojileri.net/2010/06/26/bote-nedir-ne-degildir/(2)

http://ceitacademy.blogcu.com/bote-mezunlari-ne-is-yapar/6036520(3)